Op maandag 18 januari 2016 organiseert heemkundekring Amalia van Solms in het Cultureel Centrum een filmavond over de Tweede Wereldoorlog. Vanaf 19.30u wordt eerst ‘Vechten voor Geen Vaderland’ vertoond. Daarna volgt ‘Sylwester’, een film over het leven van een Poolse oorlogsveteraan die ons dorp mee heeft bevrijd.
Vechten voor geen vaderland
Ze zijn maar met weinigen meer in Vlaanderen en Nederland: de veteranen van het fiere Poolse vrijwilligersleger. Zij vochten zij aan zij met de geallieerden om Europa te bevrijden. Hun veldtocht was 1.800 kilometer lang, van de stranden van Normandië dwars door Frankrijk, België en Nederland. Zij bevrijdden in onze grensregio onder andere Merksplas, Zondereigen, Baarle en Breda. Hun strijd eindigde met de capitulatie van de Duitsers op 5 mei 1945 in de Kriegsmarinebasis Wilhelmshaven.
Na de oorlog kwamen de Poolse soldaten al snel tot het besef dat hun vaderland niet was bevrijd. Op de Conferentie van Jalta kwamen de geallieerden immers overeen dat er in het naoorlogse Europa geen plaats was voor een vrij en onafhankelijk Polen. Churchill en Roosevelt lieten Polen en andere Centraal-Europese landen in handen van de Russische communisten.
Bedrogen en verbitterd weigerden de meeste Poolse veteranen terug te keren naar hun thuisland: zij waren ten oorlog getrokken omdat hun land bezet was en nu ze de oorlog hadden helpen winnen, was hun vaderland door een andere vijand alweer bezet. Daar hadden zij niet voor gevochten! Deze Poolse soldaten werden staatloos en zwierven uit over de hele wereld. Zo’n driehonderdtal van hen kwam in België terecht.
In ‘Vechten voor geen vaderland’ (‘Fighting for Others, Dying for Poland’) vertellen tien Poolse veteranen die na de oorlog kozen voor vrijwillige ballingschap in België het dramatische verhaal van de oorlog en zijn gevolgen voor duizenden lotgenoten.
Sylwester
De documentaire ‘Sylwester’ toont het dubbelleven van oorlogsveteraan Sylwester Bardzinski: thuis was hij een hulpbehoevende hoogbejaarde, maar op herdenkingsplechtigheden toonde hij zich als een gewaardeerde oorlogsheld. Sylwester is een intimistisch en ontroerend portret van het leven van een oude man, broos en afhankelijk van familie en zorgverstrekkers. De film toont hoe het bijwonen van herdenkingsplechtigheden voor deze veteraan een morele plicht was geworden. Deze zelfverklaarde missie ordende zijn bestaan en gaf enkele maanden per jaar dynamiek aan het beperkte en stagnerende leven van de man. Acht maanden lang glijden de dagen traag voorbij, maar niet tijdens ‘zijn’ hoogseizoen. Van augustus tot november tekende de hoogbejaarde Sylwester present op alle herdenkingsplechtigheden waar hij en zijn toenmalige Poolse strijdmakkers geëerd worden om hun krijgsdaden van 1944-1945.
In Frankrijk, België en Nederland werd hij uitgenodigd als eregast, als ambassadeur van gesneuvelde strijdmakkers en van zijn geboorteland Polen, als ambassadeur van alle Poolse veteranen die na de oorlog hun heil elders in de wereld hebben moeten zoeken. Thuis waren verveling en stilstand dagelijkse kost. Acht maanden lang houdt een netwerk van familie, vrienden en zorgverstrekkers hem mentaal en fysiek rechtop. Vanop zijn hometrainer keek hij in de donkere maanden al uit naar de volgende reeks herdenkingen. Sylwester stierf in Sint-Gillis-Waas op 26 mei 2015. Hij was toen 96 jaar oud. Zijn verhaal is niet alleen aangrijpend maar ook actueel. Was ook hij immers geen oorlogsvluchteling?
Maandag 18 januari 2016, 19.30u
Cultureel Centrum Baarle, Pastoor de Katerstraat 5-7, Baarle-Hertog-Nassau.
Gratis toegang.
Iedereen is welkom.