De komende twee weekenden staan in het teken van Open Monumentendag: zondag 8 september in Vlaanderen met het thema ‘En route’, het weekeind erop in Nederland met een gelijkaardig thema ‘erfgoed van routes’. Voor heemkundekring Amalia van Solms een uitgelezen kans om de oude handelsweg van Breda naar Turnhout in de schijnwerper te zetten. Er valt voldoende boeiends over te vertellen.
In Baarle kruisen de oude handelswegen van Den Bosch naar Antwerpen en van Breda naar Turnhout elkaar. Herberg De Zwaan heeft er lang zijn klandizie aan gehad. De oude weg naar Antwerpen klinkt bij velen al bekend in de oren. Er lopen ook meerdere wandel- en fietsroutes over, onder andere geïnspireerd op de vlucht van Hugo de Groot naar Antwerpen. Alleen spijtig dat het verhaal dat hij in De Zwaan overnacht zou hebben, niet klopt.
Alle reden om de meer onbekende oude handelsweg van Breda naar Turnhout eens uit te lichten. En hoe kan je dat beter doen dan zelf ‘op pad’ te gaan. Dat doen we één keer te voet en één keer met de fiets, andere trajecten, andere verhalen.
Te voet
Iedereen zal op de Turnhoutseweg bij de kapel van OLV van de Vrede wel eens het bordje ‘Oude Baan’ hebben gezien: de oude weg naar Turnhout. Maar hoe liep die dan verder? De scheve aansluitingen van Schaluinen op de provinciale weg naar Turnhout geven al een eerste antwoord. Lastiger wordt het in het Turnhouts Vennengebied. Daar vond Amalia op een kaart uit 1843 een ‘beraemde steenweg van Breda naar Turnhout’ die nooit is aangelegd maar waarvan het tracé nog wel in het veld herkenbaar is.
Zondag 8 september volgen we op een wandeling vanaf de Singel de oude baan zo goed als mogelijk is. Tot de grens, anders wordt het te ver. We letten niet alleen op het tracé van die oude weg, maar staan ook stil bij zaken errond, zoals de galg. En de cafeetjes aan de zuidkant van Baarle die in de jaren dertig ook dienden als startplaats voor de bedevaart naar Scherpenheuvel, of als plek voor een eerste stop. Weest gerust, op onze stop aan de grens krijg je het verhaal mee hoe de weg verder liep in België.
Op de terugweg doen we het spooremplacement op de grens aan en lopen via Loveren Baarle weer binnen. De tocht is 13 km lang en loopt vooral over onverharde zandwegen. Vertrek om 11.00 uur vanaf het heemhuis, Kerkstraat 4 in Baarle-Hertog. Neem wat eten en drinken voor onderweg mee. Aanmelden voor de wandeling is niet nodig. Deelnemers krijgen nog een aardige attentie van Erfgoed Noorderkempen.
Op de fiets
Op zaterdag 14 september gaan we juist de andere kant op, op de fiets over de Oude Bredasebaan tot aan het Ginneken. Die oude weg naar Breda ligt er nog grotendeels, en is nu eigenlijk een mooie toeristische route naar Breda. Terug fietsen we door het Markdal, waar nog een oude ‘beekbegeleidende weg’ naar Hoogstraten te herkennen en deels ook nog te volgen is, met enkele monumentale boerderijen erlangs. Ook voor deze tocht geldt, er valt veel te vertellen onderweg dat herinnert aan het verleden.
De fietstocht is zo’n 50 km lang. Vertrek op zaterdag 14 september om 13.00 uur vanaf het heemhuis. Tussen vijf en zes uur zijn we weer terug in Baarle. Vanwege het beperkte aantal plaatsen moet je je voor deze tocht wél aanmelden: via harrybenschop@gmail.com of 06-12498305.