Baarlese Heemkundekring lost haar jaarlijkse verplichting tot voldoening van de verschuldigde ‘Roggerentjes’ in.
We zouden ons niet verbazen als veel lezers bij het lezen van bovenstaande ‘kop’ zich het voorhoofd fronsen en zich meteen afvragen wat hebben ze bij het Heem nu weer bedacht. Eigenlijk niets nieuws , kan het antwoord zijn omdat “roggerentjes-nieuwe-stijl” sinds 2006 elk jaar opnieuw een van de vele activiteiten is waarmee de Baarlese Heemkring van zich laat horen. Het heeft alles te maken met het betalen van belasting. Iets wat tot in de 19de eeuw gebeurde in natura. De meeste mensen waren landbouwer en voldeden hun belastingplichtdoor het afstaan van een deel van hun oogst. Rond het jaar 1840 kregen de Baarlese inwoners de gelegenheid om hun armenbelasting voortaan met een geldbedrag in plaats van ‘in natura’. Sommigen maakten van de gelegenheid gebruik om hun schuld ineens af te kopen, anderen tekenden voor een bepaalde schuld waarover jaarlijks rente betaald diende te worden. Het ging dus om geld in plaats van rogge: van daar de term ‘roggerente’.
Meer dan 160 jaar later zijn er nog enkele inwoners van Baarle die hun armenbelasting in de vorm van een klein bedrag ( nog geen 20 gulden in totaal) betalen aan de gemeente . De armenbelasting was namelijk gekoppeld aan een bepaald perceel of een gebouw. Bij verkoop ging deze belasting mee naar de nieuwe eigenaar. In september 2006 schaft de gemeente Baarle-Nassau uit praktische overwegingen deze belasting af en daarmee verdween een historisch overblijfsel van de vroegere armenzorg. Alle aanleiding dus voor Heemkundekring ‘Amalia van Solms’ om in samenspraak met de gemeente de “Roggerentjes-Nieuwe –Stijl” te bedenken.
Roggerentjes-Nieuwe-Stijl
De Heemkundekring ‘Amalia van Solms’ doet jaarlijks een voorstel van cultuurhistorische en/of landschappelijke en/of recreatieve aard aan de gemeente Baarle-Nassau om dat in de vorm van een klein project aan te bieden. Deze volzin geeft een omschrijving van wat de nieuwe roggerentjes zijn. Het doel hiervan is, ergens een stukje Baarle te behouden, te herstellen of te verfraaien en extra aandacht te geven. De roggerentjes waren er destijds ten behoeve van de gewone mensen en dat geldt ook voor de voorstellen die door ‘Amalia’ in dit verband worden ingebracht. Ze passen in haar doelstelling: zorg voor en verbetering van ons heem.
Ode aan de Kelten
Op donderdag 28 november 2013 was het bestuur van de Baarlese heemkundekring gastheer voor een afvaardiging van de gemeente Baarle-Nassau om ‘Roggerentjes 2013’aan hen aan te bieden. Wethouder Van Tilburg en de heren Jan Braspenning en Frans Jacobs hoorden na een welgemeend welkomstwoord van voorzitter Jacobs van Antoon van Tuijl een uitgebreide toelichting op de editie 2013 die als titel “Ode aan de Kelten” had gekregen. Met zevenmijlslaarzen stapte Antoon door de geschiedenis van de Kelten in onze streken. Een facet hebben we goed onthouden namelijk dat mensen die dicht bij de natuur leven ( en dat deden de Kelten) hun plaatsen voor de eredienst op gevoel kiezen. Hun gevoel is daardoor veel verfijnder dat dat van ons. Zo hadden ze een speciaal gevoel voor plaatsen met een verhoogde aardenergie. Deze zijn op te sporen met een wichelroede. Loop je met een wichelroede dan reageert je eigen magnetisme op plaatsen met een verhoogde aardenergie.
En met deze wetenschap vertelde Antoon de aanwezigen over de ervaringen van de deelnemers aan een avondwandeling van het Heem die in juli jl. werd gehouden. De wandelaars , allemaal voorzien van een wichelroede, gingen op zoek naar een energierijke plek. Ze volgden daarbij het laarzenpad vanaf de Eikelenbosch richting de Broskens. Men bereikte een hooggelegen punt in het landschap waar de deelnemers een mooi zicht hadden op het naar alle kanten aflopende land. En het is juist daar dat de wichelroedes veel meer dan elders op de route uitslaan. En dat betekent dat men op een bijzondere plek staan. Men heeft een plek gevonden met bijzondere aardenergieën. Het zou best kunnen zijn dat opgravingen op deze plek tot verrassende resultaten kunnen leiden. Maar dat kan vanuit ‘Amalia’ niet in gang gezet worden, aldus Antoon. Men wil wel graag iets doen als een bescheiden ode aan de Kelten.
Het idee is geboren
Op de gevonden energierijke plek wil men een aantal eiken planten als een Keltische boomcirkel. De oude bomen die al lang beeldbepalend zijn in dit landschap zullen daarbij hun rol blijven spelen. Ze krijgen een plaats in het plan waarbij men nieuwe bomen zó wil planten dat de wandelaar ze van op afstand ervaart als een willekeurige boomgroep. Wanneer men in het midden van de cirkel staat , zal hij de kring van bomen ervaren. Men wil er ook een tweetal ‘boomstambanken’ plaatsen: eentje in de richting noord-zuid en de andere oost-west. Nog een klein informatiepaneel erbij en het idee is compleet.
Overleg
Overleg met de verantwoordelijke terreineigenaar, Staatsbosbeheer, levert,nadat het idee binnen die organisatie zijn hiërarchische weg heeft gevolgd, een enthousiast ‘ja’ op. Het is duidelijk dat samen met Staatsbosbeheer het prachtige natuurgebied van de Broskens verrijkt gaat worden met een ‘Ode aan de Kelten’ en met een speciale belevingsplek voor de wandelaar die én geniet én energie op doet.
Leuk gebruik
Wethouder Van Tilburg, die een uitvoerige beschrijving van de ‘Ode aan de Kelten’ als roggerentje 2013 uit handen van voorzitter Jacobs in ontvangst mocht nemen, zei verrast te zijn door het boeiende en interessante verhaal van Antoon en zegde alle medewerking toe bij de realisatie van dit idee. Voor hem was het meer dan duidelijk dat “Roggerentjes” een leuk gebruik was dat in stand diende te worden gehouden. Tot slot werd er geproost met graanjenever en roggebrood met zult. Hoe kan het anders : allemaal producten die alles met ‘rogge’ te maken hebben.
Frans Tuytelaars.
Hieronder nog enkele foto’s van de overhandiging van de roggerentjes 2013 op 28 november 2013 met dank aan de fotograaf van dienst: Ineke van Strijp.
Antoon van Tuijl licht het roggerentjesvoorstel toe.
Wethouder Jan van Tilburg, Frans Jacobs en Jan Braspenning van de gemeente Baarle-Nassau luisteren aandachtig naar het voorstel.
Bestuurslid Harry Benschop bekijkt samen met Jan Braspenning de documentatie over de Kelten.
En dan is er roggebrood met een glaasje graanjenever!
Het was weer een interessante en geslaagde bijeenkomst.