Aon de praot mee (9)… Fons Keustermans,
‘Ik heb altij kluizeneir willen worden’
Dré Moors
Baarle-Nassau, 29 oktober 2001
Wie is Fons Keustermans
Fons werd geboren op 19 februari 1924. Hij is nu dus 77 jaar. Zijn geboortehuis stond in Baarle-Nassau, in het buurtschap Boshoven.
Toen hij drie jaar was verhuisde het gezin naar de Hoogstratensebaan. Het huis daar, al weer lang geleden gesloopt, stond vóór zijn huidige woning. Fons komt uit een gezin met acht kinderen, vier jongens en vier meisjes.
In 1956 trouwde hij met zijn vrouw Bertha Viskens, tot dan woonachtig in Zondereigen. In het gezin werden 9 kinderen groot gebracht. Ongeveer drie jaar geleden overleed zijn vrouw na een slopende ziekte.
Een groot gedeelte van zijn leven is Fons werkzaam geweest als buitendienstarbeider bij de gemeente Baarle-Nassau.
De belangrijkste typering van Fons: een zeer eenvoudige, sympathieke man, een natuurmens in hart en nieren.
Zijn jeugdjaren
Fons heeft zijn eenvoud van geen vreemden. Zijn vader moest hard werken om de kost te verdienen voor het grote gezin. Van ’s morgens tot ’s avonds was zijn vader te vinden op de toen nog woeste gronden rondom Baarle.
“Ik ben geboren op ‘Boskove’, dè meude gerust weten. Daor net om dun hoek, daor waor Jaon Kniknie wonde. Onze pa ging iederen dag haai spitten mee de schup. De ontginningen vurtbrengen of te wel de woeste grond bewerken. Jè, er was toen veul haai. Toen ik nog op de lagere school zaat mos ik al mee gaon haai steken.”
Was dat niet zwaar Fons, vraag ik hem. “Zwaor? Dè wier nie gevraogd. Dè dede gewoon.
Laoter, waren ons vaoder en ons moeder nie in staot om ons goed te onderhouwen. Toen heb ik ok veur mun eigen wè gedaon. Verders laot ik mun eigen daor nie over uit!”
Uiteraard word ik nieuwsgierig. Even later verspreekt hij zich en blijkt dat hij ook nog wat gesmokkeld heeft.
“Wat smokkelde jij dan Fons?”
“Ge zijt al aon ut vraogen! Mar veuruit, eigenlijk van alles. Meer zeg ik nie. Trouwens, Jaon Knik ving ok wel eens bistjes. Ik heb daor niks van gezien. Ik wil daor ok niks van zeggen!”
En Fons vervolgt zijn levensloop: “Kattekwaod heb ik nooit uitgehaold. Ik waar un simpel menneke vruger. Mee ut leren ok. Ik mos hard werken om mee te kunnen. De broeders deeën de school. Die waren nie zo aangenaom. Ge wierd op de aachterste baank gezet as ge slechter waart of zo. Ge wiert dan nie geholpen. Ze lieten oe mar zitten mee oe moeilijkheid.
Onze Jaon was un echt verken. Die zaat ok bij men in de klas. Hij sprong gerust uit de baank, begos dan mee zun benen te zwaaien en liet dan mer scheten!
Men karakter is gelijk aanders. Ik zen nooit unne woeste gewiest,” aldus Fons.
Fons wil kluizenaar worden
Fons: “Vruger hai ik un apaart leven Dré. Ik ging nooit naor ut café. Ik waar altij alleen en teruggetrokken van de meesen. Ik hai altij ut vermoed van kluizeneir te worden. Ik ben enkele jaoren aon ut naodenken gewiest. Wè mot er mee men gebeuren, docht ik. Simpel ben ik en teruggetrokken, nie onder de meese. Ik zen nou eenmaol unne schouwe. Mar kluizeneir worden viel toch nie mee. Dè kunde hier eigenlijk nie worden, want dur zèn gin bossen genog. Mar ik heb ut altij in mun gemoed gehad.
Dan heb ik getreurd of nie. Ergens wel. Mar toen kwaam er un aander lèven. In zen toen gaon werken en wonen bij Guust Sprangers bij dun Tielleman. Een wijs boerke. Ik wonde er as knecht. Ik waar toen zeventien jaor. Tot mun 33 jaor ben ik op verschaiene plakken boerenknecht gewiest.”
Werken en verliefdheid op het boerenbedrijf
Alles bijeen heeft Fons bij 4 boeren gewerkt. Het waren gemengde bedrijven. Thuis gaf hij al zijn verdiende geld af en kreeg dan twee kwartjes traktement per week.
“Toen ik op Baol-haai terechtkwaam wier ut allemaol een bietje aanders. Dun ouwe Chris Tielleman hai drie dochters. In dieën tijd kreeg ik zin in een van die dochters, en zij in men ok! Dunn ouwe Chris vond ut goed. Mar zun vrouw hai hoogmoed. Ik was mar unne haaispooier, hé. Op dun duur heb ik ut zelf uitgemaokt. Zon jaor of anderhalf heb ik er mee gevreeën. Zon bietje op afstaand, hè. Ja, we gingen wel de haai op. Mar dur is niks gebeurd. Dè zaat nie in men in. Mientje zette me soms wel eens tot iets aon. Mar dè dee ik nie. Ik hai zo men veurgedaacht: er mot mar eens iets meer van komen. Dan zitte zelf mee dun sukkel!”
In Zondereigen leert hij later zijn vrouw Bertha kennen. Na twee jaar verkering trouwt hij met haar. Samen krijgen ze acht kinderen. Opnieuw een groot gezin dus.
En Fons lacht zich een brede grijns op zijn gezicht: “Kenderen maken kan iedereen. Det ies gelek unne schooiersstiel hé. Want hoe det ze ut tegenwoordig allemaol draaien, daor kunde ginne kop mir op krijgen!”
Natuur met een hoofdletter
Ik heb nog niet vaak mensen gesproken die zo opgaan in de natuur. Hier is werkelijk sprake van liefde voor moeder natuur.
“Ik heb ut thuis met de paplepel in gekregen. Onze pa werkte altij in de natuur. Ons moeder waar daor ok geweldig veur. Die gebruikte kruien die in de velden groeiden. De natuur in Baol is wel veul veraanderd. Toen was er veul mir woeste grond, mee bossen, heggen en haai. Er was ok heel veul wild. Korhoenders, hazen, fazanten, reeën. En allerlaai blommen in ut wild. Orchideeën ok ja. Die konde volop plukken. De gevlekte ziede bekaast nie mir. Bij ut Blommegoed ziede ze nog. De breedbladige ziede nog wel op meer plakken. Die kijken nie zo nouw wet er in de grond zit.
De bermen langs de kèrsporen wieren vruger nooit gemaaid. Prachtige blommen groeiden er toen. Tegeswordig maait de geminte wel en ze laoten ut maaisel liggen. En det ies funest veur de blommen.
Ik heb wel natuurboeken gelezen. Mar nooit geleerd zoas Frans Vermeer nou. Ik heb veul van ons moeder geleerd en uit ouwe liekes. En dan ging ik de natuur in om te kijken of ut klopte.
Ut spuiten is de grotste vijand gewiest van de natuur. Mar gelukkig wordt er nou veurt veul minder gespoten. Ut komt goed mee de natuur, mar ut zal wel zunne tijd nodig hebben,” aldus Fons.
Rondom zijn huis aan de Hoogstratensebaan kan de natuur al vele jaren zijn gang gaan. Toen hij er ging wonen heeft hij er vele bomen en struiken geplant. Het is er een oase van rust. De vele zangvogeltjes voelen er zich thuis. Nu Fons niet meer goed uit de voeten kan houdt zijn schoonzoon Jef alles bij.
Gemeentearbeider
Op 28 oktober 1983 werkte Fons 25 jaar bij de gemeente. Hij wilde dat er toen weinig woorden gesproken werden. Maar het doet Fons zichtbaar goed als ik uit een plakboek voorlees wat zijn collega’s toen van hem zeiden: “Fonske is een begrip. Een voorvechter van het milieu. Een eerlijke, oprechte en fijne mens.” En Fons pinkt een traantje weg.
Hij kijkt nog met veel plezier terug op zijn gemeentelijke arbeidstijd.
“Ik heb heel wèt sloten en waterlopen schoongemaakt. Samen mee Jan Kerremans. We zijn veul samen gewiest. Mee Jaon Laurijssen heb ik ok altij goed gewerkt. As Sooike Brandt andere arbeiders stuurde, dan was dè mar veur unne dag of twee, drie. Dan lagen ze al buiten gevecht! Die kossen dè nie volhouwen.
Wij profiteerden nie van onze vrijheid. Sooike mos dikwijls aon ons moeder vraogen waar we bezig waren. Harrie Brandt waar unne hele aandere as zun vaoder. Maar pas op, ik zeg gin kwaod van Harrie! Dun burgemister en de wethouwers heb ik nooit gezien. Mar alléz, ut ies unne schone tijd gewiest. Mun hele leven in de natuur. Mee mun 61 jaor ben ik mee de Vut gegaon.”
Afscheid
Het wordt weer tijd om afscheid te nemen van Fons. Wat ongeduldig kijkt hij op de klok. Hij wil graag op de TV de H. Mis volgen.
“Jè Dré, ik heb veul vertrouwen in ut geloof. Bidden doe ik heel veul. Mee munne gezondheid gaot ut jammer genogt nie mir zo goed. Mar allee. Ik heb fijn gebuurt. Marre, ik heb lang nie alles verteld!”
Fons, namens alle leden van onze Heemkundekring, hartstikke bedankt voor het fijne gesprek. Wij allemaal gunnen het jou dat jij nog jaren mag genieten van moeder natuur.
Fons overleed op 6 april 2002