Op 21 januari 2014 waren leden en niet-leden van Amalia welkom in de aula van het Cultureel Centrum Baarle voor een lezing met de titel ‘Bomen in de Kunst’.
Mevrouw Hanneke Adelaar uit Breda kwam ervoor naar Baarle. Zij wist haar – jammer genoeg in aantal beperkte publiek – vanaf het begin te boeien. Met grote aandacht volgden de aanwezigen haar weg langs een groot aantal bomen die tegelijk een weg was door de kunstgeschiedenis.
Een boompje in bloei geschilderd door Vincent van Gogh.
Symbool
Wat is dat toch, dat bomen de aandacht hebben van zoveel kunstenaars? Bomen ‘hebben iets’ dat ontzag afdwingt. Ze staan symbool voor het leven. Stevig geworteld in de aarde, dragen ze met hun stevige stam hun kruin, die met steeds dunner wordende en alsmaar verder vertakkende lijnen naar de hemel (ver)wijzen. Het zijn levende wezens die altijd maar weer de seizoenen volgend, vele generaties mensen kunnen overleven. Bomen vullen een bepaalde ruimte. Er bestaan vele vormen en typen. Ze geven bloemen en vruchten. Bovendien bestaan er heel veel verhalen die de boom tot onderwerp hebben. Dat spreekt velen aan, dat inspireert kunstenaars.
Een boom van Piet Mondriaan.
Hanneke toonde ons eerst enkele beelden van werkelijke bomen. Als eerste de heel oude linde van Boschoven. Daarna zagen we enkele markante bomen in Breda. Opvallend was daarbij een beeld van een bijna worstelende moerbeiboom, waarvan er drie in de tuin van de grote bibliotheek staan. Daarna liet zij ons zien hoe kunstenaars in de loop der tijden naar bomen keken en vooral hoe zij de bomen verbeeld hebben. Daar begon de tocht door de geschiedenis van de schilderkunst. Wanneer je de ontwikkelingen van de verbeelding van bomen op zo’n overzichtelijke manier aangeboden krijgt, dan zie je pas hoe kunstenaars vaak wel, maar heel dikwijls ook niet een bóóm schilderen, maar een schilderij maken. Dat betekent bijvoorbeeld: uit de chaos op hun palet orde scheppen op hun doek, hun verhaal vertellen, het licht van het moment vastleggen, hun emotie uiten, zoeken naar wat voor hen wezenlijk is.
Heel vaak heeft de schilder helemaal niet de behoefte de werkelijkheid te schilderen. Hij schildert een nieuwe werkelijkheid! Degene die naar zo’n werk kijkt, krijgt de ruimte voor verwondering, bewondering of ergernis. Kunstenaars laten mensen anders naar de dingen kijken. De serie voorbeelden die Hanneke daarbij liet zien illustreerden helder hoe grote schilders steeds weer nieuwe wegen zochten en vonden. Hoe zij nieuwe richtingen in de kunst vonden en bepaalden. Een prachtige lijn door de tijd!
Netwerkboom bij de boshut in het Goordonk.
Goed doel
Het laatste kunstwerk dat Hanneke ter sprake bracht, was de gebreide boom die op haar initiatief en door vele nijvere handen gemaakt is en nu een vaste plaats heeft bij de Boshut in het Goordonk. Het ‘anders kijken’ van de kunstenaar komt hier tot uiting door deze boom te laten ontstaan van boven naar beneden. Inderdaad, kunst is niet gebonden aan de werkelijkheid.
Het offerblok werd goed bedacht.
De Boshut – waar Sonja Prins jarenlang dorpsgenote was zonder dat we het wisten! – is een bijna mystieke plek. Amalia beseft dat hier sprake is van een markant heemelement en steunt dan ook het behoud ervan. Toen wij hoorden dat Mevrouw Adelaar een aanmerkelijk deel van haar gage aan de Boshut schenkt, deed Amalia ook een duit in het zakje door het boek ‘Bomen in Baarle’ beschikbaar te stellen aan elke bezoeker die een gift voor de Boshut in onze antieke offerblok stopte. Amalia kan € 94,- overmaken naar de beheerders van de Boshut. Wij danken langs deze weg de aanwezigen voor hun bijdragen.