Aon de praot mee…. Charel Vlaminckx
‘Wareke verdoeme’
Dré Moors
Zondereigen, 13 oktober 2000
Wie is Charel
Charel Vlaminckx werd geboren op 6 februari 1917 te Weelde (B). Een snel rekensommetje, Charel wordt over een paar maanden 84 jaar.
Op 21 mei 1946 trouwde hij met Anna Maria Zegers uit Zondereigen. Zijn vrouw schonk het leven aan 4 kinderen, één zoon en drie dochters. Charel geniet van de rijkdom van 5 kleinkinderen. Helaas overleed zijn vrouw op zes november 1993. Een dood die zich niet aankondigde, zo plotseling overleed zij.
In de wijde omtrek staat Charel bekend als ‘t smidje van Zondereigen. Charel woont nog steeds in hetzelfde huis: komende uit de richting Baarle ongeveer 200 meter rechts voorbij het kerkhof van Zondereigen.
De jonge jaren van Charel
“Ik zeg ut vlak af, ik heb altij smid wille worre. As kènd drumde ik daor al van. Munne nonkel zee dèt ik dan naor de vakschool mos gaon. Dè heb ik mar gedaon. Ik zen drie en un half jaor naor de vakschool in Turnhout gegaon. Ton ben ik meteen gaon werke bij Rie van Tichelt, dun smid in Ravels-Eel. Ik waar ton 16 jaor. En witte wet ik verdiende pur week? Vijfentwintig franc! Ik begos al om zeuven uur. In dun aovond schaaide ik ur om zeuven ure uit. Nao dun urste week kreeg ik al opslag. Nao dun twidde week en dun derde week ok al. Ik dee mun werk goed zulle!! Riep dun baos, dan vloog ik al van hiert naor ginter. Ik heb dun aord van ons moeder. Die wouw ok altij vuruit.
Ons moeder durre spreuk en ok de menne war: Wè ge vandaog kunt doen, dè motte nie laote ligge tot mèrge want ge wit nie wè merge brengt. Verstaode?
Ton ik bij Rie van Tichelt un tèdje werkte mokte ik al volop overure. Dikwèls tot tien uur in dun avond. Thuis mos ik mun pree gelijk afgeve. Ut geld veur de overure mocht ik houwe.
God Tju, dè waar unne tèd!! Wareke verdoeme!!”
En Charel vertelt maar door: “Dun urste tèd waar ik ur alleen as knecht. Laoter kwaam er unne leergast bij. Mar die waar te lui om iet te doen. Mar ik heb nooit in dun dop gezete. Nèje, altij hard gewerkt. Ik dee allerhaande kleine karwaaikus, die dun baos zo gezee liet liggen. As dun baos bezig waar keek ik stiekum mee één oog mee. Want witte wèt ut ies Moors:
As ge unne stiel wilt lere, dan motte die gestóle lere. Verstaode dè?
Mar affin, alles bij mekaor hennekiek in Ravels 13 jaor gewerkt”.
Charel ontmoet zijn toekomstige vrouw
“Op unne zondag in dun oorlog (november 1942) fietste ik naor Zondereigen. Hier recht tegenover waor ik nou woon, wonde iemand die twiddehands autobaande verkocht. Ik zal daor subiet iet over vertelle. Ik zaag daor vur dun ierste keer ons Anna. Ik maokte un praotje, en van het één kwaam het ander.
Omdèt ik veul praotjes hai, kwaam ik al rap bij mun vrouw thuis.
Stillekus praote verdoeme en neig liege, dè ies de kunst van ut vrije!!
Mar ik zen er nooit blijve slaope. Nèje verdoeme, dè bestond ton nie. As ge dè wel zoud doen, dan stond dun Gazet er van vol!
Mar allez, trug naor die baande.
Ik maokte van die autobaande buitenbaande vur de fiets.Ik snee die dan in reepe, maokte ze rond en naaide dun binnenkaant vast mee ijzerdraod. Ik waar vur éne baand wel un paor aovonde bezig. Verdoeme, ik heb ur veul gemaokt zulle! Ik verdiende er un paor francskes mee bij.
Op 21 maai 1946 ben ik mee ons Anna getrouwd. Dun 22e maai dee ik mun blauw costumeke aan gelijk ik nou ok nog altij draog. Zo kennen de meese men vandaog dun dag nog altij. As ik mun goei pak aon heb, ziede ze denken: ies dèt ‘t smidje van Zondereigen?”
Oorlogstijd
Over deze tijd praat Charel niet graag. En dat respecteer ik natuurlijk. Duidelijk wordt in elk geval wel dat Charel met de trein werd afgevoerd en gedurende een paar jaar in Duitsland werd tewerkgesteld. En dat is voor Charel een dieptepunt geweest in zijn leven. Het enige wat hij er nog over wil vertellen is dat hij er heel hard moest werken en heel veel honger en dorst heeft geleden.
Ná de bevrijding keerde hij op 27 mei 1945 terug naar Weelde en Zondereigen.
“Ik waar unne héle wilde geworre. Dè kunde nie uitleggen. Ik waar nergens mir bang veur.
In Zondereigen waar trouwens heel veul plat gebombardeerd. Ut gekke waar dèt de smies van mun schoonvaoder nie kapot gebombadeerd waar. Wèt waar ik trouwens blij dèt ik ons Anna wir zaag,” aldus Charel met een tinteling in z’n ogen.
Zelfstandige smid van Zondereigen
Na zijn huwelijk met Anna ging Charel werken in de smies van zijn schoonvader. Of liever gezegd, zijn schoonvader werkte mee.
“Just lèk ut ies, ik dee nou eenmaol méér as mun schoonvaoder!”, aldus een glunderende Charel.
“Ik heb ut gepresteerd om gedurende 4 maonde te werken van half vier in dun mergen tot 11 uur in dun avond. Dè waar ton de boere mosse maaie en hullie machines kapot ware.”
Nieuwsgierig vraag ik aan Charel of hij veel paarden heeft beslaan. En dat blijkt een onderwerp te zijn dat nog veel herinneringen bij hem oproept.
“Dur waar eens unne boer die naar dun smid in Merksplas ging om zun pèrd te laote beslaon. Mar dè pèrd braak daor dun hoefstal af. Hij waar nie mir welkom in Merksplas.
Twee maonde laoter trok ie mee zun pèrd naor Pellis in Baol. Sjust van ut zelfste: ut pèrd braak ok daor dun boel af. En ook Pellis zee, ge hoeft nie mir trug te kome. Op unne dag staot dieën zelfste boer bij mèn op de werft. Ik spraak af dèt ie om één uur kos kome. En dieën boer brocht nog twee meese mee om te helpe. En ik zeg, is oe pèrd dan zó ongemakkelijk?
Afèn, ik goi vur ut pèrd staon en kijk um vlak in z’n geziecht. Ik pak unne stok en ik zeg: ik zen dun baos, en gij nie, god verdoeme!! En ton waar ie kalm. Dieën boer kos ur nie aon uit. Mar ut ies héél simpel, ge mot laote zien en hore dè ge dun baos bent over ut pèrd.
En Charel vervolgt: “Ik hai warek genogt. Langs alle kaante hennekiek warek gehad. Veul klaante kwame wijt uit Holland en Bels. Reclame heb ik nooit hoeve maoke. Dè deeë de meese vur men. Ik heb verschaiene kruise gesmeed vur kerke. Zelfs vur unne kerk in Johannesburg in Zuid Afrika. Op dun kerk in Wuustwezel staot un dur men gemaokt kruis. Hij ies op dun tore gezet mee dun grotste hijskraon van België en dè kostte méér geld dan de pré die ze aon men mosse betaole vur ut maoke!
Ok hennekiek héél veul huisankers en siersmeewerk gemaokt.
Ik heb nóóit tegen munne goesting gewerkt. Mee mun 62 ben ik op pensioen gegaon. Daorna heb ik in de smies nog wèt aongeklot. Mar un jaor of zes geleeie heb ik dun elletriek in de smies afgeslote. Aanders waar ik nog altij aon ut werk.
Ik heb altij goe mee de meese om kunne gaon.
Vandaag den dag
“Vervele doen ik me nie. Ik werk wèt in dun hof, maok un potje klaor mee frète en ik help de gebure wèt”.
En of er de duivel mee speelt, Charel is nog niet uitgesproken of zijn buurmeisje komt vragen of hij niet heel even kan komen helpen met het versjouwen van een bouwlift. Hup, weg is Charel, mij alleen achterlatend…..
Na 5 minuten komt hij terug en vervolgt zijn verhaal.
“Ik lees ginne kraant. Mar op dun TV kèk ik naor alles.
Jè, ók naor un bloot wijf, daor kèkte gij toch ook naor, of nie soms ? Det ies toch net un blommeke, nie dan?
Duitse muziek op dun TV vind ik prachtig. Alleen die ouwe moffen die dieë muziek speule, die mot ik nie!
Gelukkig krijg ik héél veul buurt. Jantje Post van Baol komt dikwijls langs op zunne fiets. Hij vertelt dan alle nieuws uit Baol.
Gelove doe ik wel in God. Mar over de kerk hier en de kerkfabriek wil ik ut liever nie hebbe. Ik zie wel eens een mies op dun TV. Dan ziede alleen mar ouwe meese in de kerk. Mar ja, de jeugd hee ut ok veul te gemakkelijk. Die houwe dè nie vol. Ze werken éne dag, en dan komen ze al nie mir trug.”
“Drink je nog wel eens een borreltje Charel?”, vraag ik hem.
“Vruger wel, nou nie mir. Vruger zee ik: één borreltje is goe, twéé is beter, want as ge unne wurm het, dan gaot die dood!!”
Over enkele dagen zijn er in Baarle-Hertog gemeenteraadsverkiezingen. “Weet je al op wie je gaat stemmen?”, vraag ik hem. Na enig nadenken: “Ik zal stemme veur unne goeie. As ut stemme mar nie op dun computer is. De miste meese veine dèt mar niks. Lest spraak ik un ouwere madam die ur wakker van laag. Dan is ut in Holland gemakker, ge bleft gewoon thuis.”
Afscheid
De tijd is weer omgevlogen. Ik moet weer afscheid. nemen. Niet voor lang echter. Komende zaterdagmorgen kom ik terug om een paar foto’s in de smies van onze sympathieke dorpssmid te maken. Het is er nu immers donker.
“Wèt doede gij trouwens veur de kost ?” vraagt hij mij nog bij het weggaan.
“Ik werk bij de belastingen,” antwoord ik hem met enige schroom.
“Tju, toch zeker wel bij de hollandse belasting?”
“Ja.”
“Gelukkig mar,” roept hij mij lachend na, en sluit de ijzeren poort.
Charel, hartstikke bedankt voor het erg fijne gesprek.
Namens het bestuur en alle leden van de Heemkundekring wens ik jou nog heel fijne, gezonde jaren toe.
Charel is op 23 november 2012 overleden.