Nieuwsbrief Amalia van Solms 476

Baarle-Nassau/Hertog, 9 augustus 2021

De activiteiten van Amalia gaan tijdens de vakantie gewoon door voor de thuisblijvers. Het heemhuis is elke woensdagavond open als vanouds. Je hoeft je niet aan te melden. De tweede zomeravondwandeling op 5 augustus was een groot succes met 35 deelnemers. De werkgroep Landschapsbeheer is in juni weer opgestart, maar we hadden eerder geen foto’s om dat te laten zien. Amalia gaat weer te voet naar Bernardus als er tenminste mensen willen meelopen op 20 augustus; we hebben weer een Ommetje voor u door het prachtige Unesco werelderfgoed en… Amalia is weer op zoek naar informatie bij een foto. En via een van onze leden kwam een oproepje voor een crowdfunding actie voor een bijenvlindertuin op Boshoven (AC). Lees en kijk dus snel verder!

Amalia is op zoek: help mee zoeken! Nr.22

In de digitale beeldbank van Amalia staan inmiddels duizenden foto’s van Baarle en Baarlenaren. Van heel veel foto’s weten we wie daar op staan en/of waar, wanneer en door wie foto gemaakt is. Toch zijn er ook veel foto’s waar we nog vragen over hebben. Help je mee deze vragen te beantwoorden?

Baarlympics

Foto: Hugo van den Elshout

De Olympische spelen in Tokyo zijn inmiddels afgesloten; ongeveer 10.000 sporters streden om de medailles en de eer. Maar weet u het nog, de Baarlympics in 2012 telde bijna 850 deelnemende kinderen. Alle schoolkinderen van Baarle-Hertog, Zondereigen, Baarle-Nassau en Ulicoten namen op 1 juni 2012 deel aan de Baarlympics. Olympische Spelen op zijn Baarles, compleet met Olympische vlaggen, Olympisch vuur en ceremonie, niet in Tokyo, gewoon op de eigen Baarlese sportvelden.

Weet jij wie dit zijn op de foto? Ook als je nog een leuke herinnering hebt aan dit toernooi, reageer dan op dit bericht of stuur een mail naar onderstaand adres: beeldbank@amaliavansolms.org onder nummer: #040359.

Alle vorige zoekplaatjes zijn, compleet met de ontvangen namen, terug te vinden op onze website in de rubriek Beeldbank.

Loop je 20 augustus mee naar St. Bernardus in Ulicoten?

Amalia kreeg een uitnodiging van de organisatie van het Bernardusoctaaf en zij schreven: ‘Zoals steeds vieren we ook dit jaar van 20-27 augustus in ons mooie dorp Ulicoten het feest en octaaf van onze beschermheilige Sint Bernardus. Dit jaar de 26^e editie. Tijdens dit octaaf laten wij ons inspireren door een uitspraak van Sint Bernardus: ‘‘Je kunt het lot overwinnen door er geduld mee te hebben.”

In Ulicoten lopen de voorbereidingen voor het Bernardusoctaaf. Na een jaar stilstand kán het weer. Amalia reageert daar positief op door de ‘bedevaart’-traditie ook weer op te pakken. Op vrijdag 20 augustus – de feestdag van Bernardus van Clairvaux – bieden wij leden en niet-leden de gelegenheid een aangename avondwandeling te combineren met de viering van Ulicotens grote icoon.

Wie graag deelneemt, wordt gevraagd om half zes (17.30 uur) aanwezig te zijn bij het Heemhuis. Trek wandelschoenen aan, want de tocht gaat deels over zandwegen. Voordat we Ulicoten binnenlopen, ontmoeten wij de wandelaars uit Alphen en Chaam, zodat we samen bij de kerk aankomen. Vanwege de coronabeperkingen gaat de openluchtviering bij de Bernarduskapel niet door.

Tegen tien uur (22.00 uur) zijn we weer in Baarle. Dit jaar zorgt Herman Janssen voor de coördinatie. Graag even aan hem laten weten als je wilt meelopen, voorzitter@amaliavansolms.org

Een goede tocht gewenst.

Pelgrims uit Alphen, Chaam en Baarle ontmoeten elkaar.

Landschapsbeheer zorgt voor schone draaicirkel

De werkploeg verzamelt aan het eind van de Grensweg.

Even over het perron klauteren.

Je moet er even het bos voor in duiken en de weg weten, maar dan sta je met open mond van verbazing dat zoiets bijzonders zomaar midden in het bos tussen het groen ligt. De draaicirkel die vroeger deel uitmaakte van het spoorcomplex aan de Grens wordt sinds juni 2021 weer maandelijks schoongemaakt, dat wil zeggen het groen dat de stenen cirkel wil overwoekeren wordt verwijderd, door een ploeg van 7 vrijwilligers.

Twee mannen van de oude ploeg zijn onlangs gestopt; Hans Grummels en Jack Timmermans. Amalia wil hen heel hartelijk danken voor hun inzet al die jaren. Jos Pelkmans is al enige jaren de aanvoerder van deze werkgroep. In augustus kwam Martien van Gool de ploeg versterken. De werkploeg Landschapsbeheer bestaat verder nu uit Henk en Kees Leijten, Frans Koks, Willem Laurijssen en Ad van Tilborg.

De werkploeg aan het werk bij de draaischijf midden in het bos.

En dit is het mooie eindresultaat na een ochtend zwoegen en zweten.

Genieten van de stilte op eerste zomeravondwandeling na corona

Op 5 augustus nam gids Harry Benschop de leden van Amalia na bijna twee jaar weer mee voor een zomeravondwandeling. De belangstelling was als vanouds, zo’n 35 leden grepen de gelegenheid aan voor een mooie tocht door het buitengebied van Baarle, over onbekende paden en paadjes, door een omgeving waar de stilte de boventoon voert. Op drie stops werden ze bijgepraat over wat er te zien en te beleven is.

Verzamelen bij Outdoor Baarle (foto Sandra T)

Voor veel wandelaars was de schietbaan met de bijbehorende schietberg de eerste prettige verrassing. Die ligt verscholen in het Goordonk, een gebied met stuifduintjes dat rond 1900 is beplant met dennen. In 1900 was de schietvereniging Oranje opgericht ‘om de weerbaarheid te vergroten’. Het was het bestuur van die schietvereniging gelukt van meerdere particulieren zo’n 36 are heidegrond te kopen. De schietbaan ligt er nog steeds, zo’n tien jaar geleden heeft de gemeente de schietberg hersteld. Over het wandelnetwerk loop je er over de schietbaan zo naar toe en kun je er ondanks de bebouwing er rond in alle rust genieten van dit stukje Baarles erfgoed.

Harry geeft uitleg bij de Schietberg. (foto Sandra T)

De Huisvennen worden al in 1500 voor het eerste vernoemd. Er was een Groot en Klein Huisven, het Huis ter Brake van de commanderij van de Johannieters in Alphen trok er cijnzen van de percelen rond de vennen. Het hele gebied rond de huidige Bredaseweg is vanaf 1861 ontgonnen. Honderden werklieden hadden er twintig jaar werk aan. Uit diezelfde tijd dateert het Hooghuis, alles in opdracht van koopman Mayer uit Antwerpen. In 1913 koopt aannemer Van der Meer uit Zevenbergen het gebied wat we nu kennen als de Huisvennen, als belegging. Als eerste bouwt hij het jachthuis Antoinette, genoemd naar zijn vrouw. Hij heeft ook zes boerderijen in het gebied gebouwd, plus de drie boerderijtjes aan de andere kant van de Bredaseweg. In die tijd liepen er haaks op elkaar staande lanen door het gebied, op veel plekken herinnert alleen de laanbeplanting nog aan deze dreven. Waar ooit het Groot Huisven lag ontbreekt die laanbeplanting: te nat.

Op weg naar de Strijbeeksebeek, door een gebied waar je sinds kort zonder problemen doorheen kan f(oto Fons R)

Helemaal stil was het langs de Strijbeeksebeek. Dat gebied is een jaar of vijftien geleden beter toegankelijk gemaakt voor de wandelaar bij de werken die het waterschap toen heeft uitgevoerd om het water zoveel mogelijk bovenstrooms vast te houden en zo wateroverlast langs de Mark in Breda te voorkomen.

Laten we hopen dat we ook de komende decennia met volle teugen kunnen blijven genieten van de wandelmogelijkheden en stilte op de drie stops van deze zomeravondwandeling. Want dat het er heerlijk toeven is, werd door alle wandelaars onderschreven.

De stilte wordt bedreigd. (foto Fons R)

Na afloop van de wandeling nog even nagenieten bij Outdoor Baarle. (foto Fons R)

Wandelommetje Amalia: Wortel-Kolonie

Wortel-Kolonie is erkend als Werelderfgoed, als het eerste cultuurlandschap in Vlaanderen: statige lanen met veel rust en stilte. Door de erkenning zal het gebied nog niet direct worden overlopen, maar wacht niet te lang met dit wandelommetje, dan ben je bezoekers van verder weg nog zeker voor. Dit ommetje is precies acht kilometer.

Het Unesco-Werelderfgoed is een kwaliteitslabel om u tegen te zeggen, maar dat hoeven we regelmatige bezoekers van Wortel-Kolonie niet meer uit te leggen: een prachtig gebied met een flink brok (bewaarde) historie. We kiezen in dit wandelommetje voor niet zo druk gebruikte wandelwegen over het 403 hectare grote terrein.

Maatschappij van Weldadigheid

In 1822 sticht Johannes van den Bosch met zijn Maatschappij van Weldadigheid zijn vijfde kolonie in Wortel. Het idee was hetzelfde als bij de koloniën in Noord-Nederland: armoede zou worden aangepakt door armen uit de stad een boerderijtje te geven met een stukje grond zodat ze in hun levensonderhoud konden voorzien. De grond was weinig vruchtbaar, de mensen hadden er geen ervaring mee én voelden er vaak ook weinig voor. Niet verwonderlijk dat dit landbouwexperiment al snel mislukte. Met de Belgische onafhankelijkheid werden de boerderijtjes in brand gestoken. Er hebben er wel 130 gestaan.

In 1870 koopt de Belgische Staat Wortel-Kolonie aan. Het wordt een ‘weldadigheidskolonie’, mannelijke landlopers en bedelaars worden er opgevangen en aan het werk gezet. Menselijke handen herschikten het landschap wat vandaag nog te zien is in de monumentale dreven. De landlopersboerderij stamt uit die tijd, nu proeven kinderen er van het boerderijleven in De Bonte Beestenboel en leer je in de Klapekster meer over de natuur van Wortel-Kolonie. Vanaf 1993 zijn er geen landlopers meer, nu bewerken landbouwers de gronden in de Kolonie.

Een van de dreven in Wortel-Kolonie.

Met een nummer leefden de landlopers in Wortel-Kolonie… en stierven er.

Les Quatre Bâtiments

Een kenmerkend punt in Wortel-Kolonie is de kruising van twee hoofddreven waar de gebouwen als een ruit zijn gesitueerd. Daar zijn vanaf het begin in 1822 de directeurswoning, de school en bedrijfsgebouwen met onder meer een spinnerij en een magazijn gebouwd. Op kaarten is deze plek lang als ‘Les 4 Bâtiments’ aangeduid. Het Casino deed eerst dienst als kazerne, later was het een ontspanningscentrum van Wortel-Kolonie. Nu wordt het gebruikt door Widar. Mensen met een verstandelijke beperking leven er samen in een gemeenschap en baten er een café uit. Ook het gebouw aan de andere zijde is in gebruik bij Widar.

De Bayerd, een van de 4 Bâtiments.

Oude Hoogstratensebaan

Op dit ommetje ligt het startpunt niet in het Baarles heem. Erg? Of misschien juist niet als je ziet waar het wel begint? Vlakbij het informatiecentrum van Natuurpunt Markvallei, waar je niet alleen alle informatie kunt krijgen over Wortel-Kolonie maar ook over het Merkske. De Klapekster afficheert zich niet voor niets als ‘Toegangspoort voor het Merkske’.

Oude Hoogstratensebaan, nog steeds een zandweg.

Toch wandel je op dit ommetje ook een klein stukje in Holland: over de Oude Hoogstratensebaan, een weg die in de Buurtatlas is aangeduid als ‘gemeenschappelijke weg’: chemin declaré mitoyen en vertu de la convention de 5 novembre 1843 entre la Belgique et les Pay-Bas. Tegenover café In Holland ligt nog zo’n gemeenschappelijke weg: de Tikkenhaenweg. Die zijn we al eerder tegengekomen in het ommetje Tikkenhaen.

De weg van Baarle-Nassau naar Hoogstraten is door honderdduizenden bodes, marskramers, pelgrims, kunstenaars en geleerden gevolgd. Het was een ‘verkeersader’ in het Hertogdom Brabant, op de verbinding van Den Bosch naar Antwerpen. Vanaf Baarle-Brug liep de route langs de grens naar de Schootsenhoek en dan rechtdoor over de Bosuil en ’s Boschstraat naar Hoogstraten. De huidige verbinding over het kruispunt in Castelré naar de brug over de Mark bij Minderhout is er pas na de Tweede Wereldoorlog gekomen.

Als je nu op de Oude Hoogstratensebaan een door paarden getrokken koets tegenkomt, dan kan het bijna niet anders dat je gedachten afdwalen naar figuren als Hugo de Groot, Maarten van Rossum, koningin Christina van Zweden of Mariken van Nieumeghen, die zich allemaal over deze weg met de koets naar Antwerpen hebben gespoed, of weer terug. De zandweg was in die tijd niks beter dan nu, misschien wel slechter.

De Klapekster wordt gerund door vrijwilligers.

Langzaam wordt de beplanting langs de dreven vernieuwd.

De route

Je kunt vlakbij de kruising in Wortel-Kolonie parkeren op de vorig jaar aangelegde parking (tegenover de Klapekster). Het ommetje vertrekt op de kruising, Les Quatre Bâtiments, bij knooppunt 01. Vervolgens naar 14 – 13 – 12 – 10 (landloperskerkhof) – 09 – 07 (Oude Hoogstratensebaan) – 06 – 62 – 57 – 05 – 04 -19 – 18 – 01. De Klapekster, het bezoekerscentrum van Natuurpunt met terras is elke middag open (niet op maandag), op zondag al vanaf 10.30 uur. Bij Den Bayerd (Casino) kan je woensdag-, donderdag- en vrijdagmiddag plus de hele zondag terecht; in de wintermaanden alleen op zondag. Dit ommetje is precies acht kilometer.

Crowdfunding voor de natuur op Boshoven Alphen-Chaam

Joke Hoogervorst uit Alphen-Chaam is bezig om meer fruitbomen en bloeiende planten en struiken in haar tuin te zetten om de bijen- en vlinderpopulatie te helpen. Om extra geld daarvoor bijeen te schrapen doet ze een beroep op medestanders via crowdfunding. 'Voor onze voedselvoorziening zijn we voor een groot deel afhankelijk van o.a. hommels en (wilde) bijen. Naast de kas in mijn tuin is inmiddels een moestuin gerealiseerd. Verder wil ik graag meer borders met waardplanten, waarop vlinders hun eitjes kunnen leggen en bijen nectar en stuifmeel kunnen vinden voor hun larven. De tuin begint te groeien, maar is nog niet af' schrijft Joke. ‘De provincie Noord-Brabant gaat voor €2.000,- bijdragen, mits ik zelf met hulp van familie, vrienden en bekenden de overige €4.000,- bijeen breng. Als tegenprestatie ga ik de tuin enkele dagen per jaar of op afspraak openstellen voor publiek. Dus als jullie zin hebben om eens te komen kijken of gezellig een kop koffie/ thee te komen drinken, dan ben je van harte welkom. Ook kun je inschrijven voor bepaalde activiteiten die op de website staan: 

www.crowdfundingvoornatuur.nl/bijenvlindertuin-boshoven.nl 

Uw inschrijving:
Wijzig je aanmelding

Afmelden:
Afmelden

Privacy verklaring