Archeoloog Bart V. d. Veken enthousiast over resultaat tot nu toe
Op 17 november jl. is ADC ArcheoProjecten gestart met het archeologisch vooronderzoek op het tracé van de rondweg in Baarle. Dit vooronderzoek duurt waarschijnlijk nog tot ongeveer 1 januari a.s. Op 15 december spraken wij met projectleider en archeoloog Bart Van der Veken en informeerden naar zijn bevindingen. Conclusie: Bart en zijn team hebben meer aangetroffen dan verwacht.
Er is een groot aantal sporen aangetroffen uit de Middenbrons- en IJzertijd (2000 vóór Chr. tot 50 vóór Chr.). Vooral de bewoningssporen zijn indrukwekkend. Bart is er van overtuigd dat hij, na afronding van het vooronderzoek, gaat voorstellen aan de provincies Noord-Brabant en Antwerpen om een vervolgonderzoek in te stellen.
Op de foto hierboven wijst Bart op een van de middenstaanders (dragers van een houten huis) uit de Middeleeuwen (vermoedelijk rond het jaar 1000-1100 na Chr.).
Zolang de werkzaamheden duren (volgens de planning zes weken), zullen wij in dit artikel een aantal door ons lid Jos Verheijen gemaakte bijzonder mooie foto’s plaatsen, waarop de voortgang van het werk en wie weet -grote verrassingen- te zien zijn.
Heel mooi onderzoek
Bart: “Het is een heel mooi onderzoek. De medewerkers zijn enthousiast. We treffen echt meer aan dan verwacht. Dat maakt ons blij. Uiteindelijk zullen we 80 à 90% van het oorspronkelijk geplande onderzoek gedaan hebben. De rest niet, omdat we daarvoor van de grondeigenaren geen toestemming kregen.”
Volgens Bart is het tot nu toe opvallend dat gezien vanaf de Alphenseweg tot aan de Akkers, vooral sporen zijn aangetroffen uit de IJzertijd (900 vóór Chr. tot 50 vóór Chr.). Vanaf Nijhoven richting Reth wordt het karakter van de sporen meer Middeleeuws.
“We gingen er vooraf vanuit dat we veel aardewerk zouden vinden en minder bewoningssporen (huizen, greppels e.d.). Het omgekeerde is echter het geval.
Heel graag hadden wij onderzoek gedaan op het voorterrein van de Salvatorkapel. We dachten daar zeker begravingen aan te treffen. Helaas kregen we van het Kerkbestuur geen toestemming om op die plek onderzoek te doen. In de buurt van de kapel troffen we wel een natte zone aan, vermoedelijk een vroeger ven. En ook heel bijzonder is de vondst van een middeleeuwse huisplattegrond nabij de Salvatorkapel.”
Highlights
Bart noemt desgevraagd tot nu toe een tweetal highlights: Tussen de Alphenseweg en de Oordeelsestraat is een bewoningslaag aangetroffen vol met aardewerk uit de IJzertijd. Ook lokaliseerde men er een echt woonerf. Een ander hoogtepunt is de vondst van talrijke bewoningssporen tussen de Salvatorkapel en de Reth. Het gaat dan om paalsporen van huizen, grachten, afrasteringen voor het vee en waterputten. Op die manier kunnen bij vervolgonderzoek volledige woonerven worden aangetroffen.
Munitie uit Tweede Wereldoorlog
Een lastig iets voor voortgang van het archeologisch onderzoek is het onderzoek naar munitie uit de Tweede Wereldoorlog. Bart: “Natuurlijk moet dat onderzoek gedegen plaatsvinden. Maar het was fijner geweest als de het bedrijf Reaseuro dat daarmee is belast, meer mensen op het onderzoek had kunnen zetten of vroeger was kunnen beginnen. Nu moeten we soms gedeelten van het traject overslaan omdat daar het bommenonderzoek nog niet is afgerond. Maar over het algemeen verloopt de samenwerking met Reaseuro heel goed. ”
Belangstelling van onze werkgroep archeologie
Bart zegt erg te spreken te zijn over de belangstelling van leden van de werkgroep archeologie van onze vereniging. Zij hebben ook op een prima wijze meegewerkt aan akkerprospectie aan de Fransebaan.
Complicerend is volgens Bart het feit dat het in Baarle gaat om een onderzoek op zowel Belgisch als Nederlands grondgebied. “We hebben dus te maken met zowel Belgische als Nederlandse wetgeving. Maar eerlijk is eerlijk, het is een geweldige uitdaging om in het Belgisch/Nederlandse Baarle onderzoek te verrichten.”
Vervolgonderzoek
Als de provincies straks instemmen met een vervolgonderzoek zal dat inhouden dat er dan onderzoek gaat plaatsvinden in verschillende delen van het racé van de rondweg, maar dan over de volle breedte van de geplande rondweg.
Amalia houdt u op de hoogte!
Slot
Het is nu vrijdagavond 23 januari. Het vooronderzoek is beëindigd. Op de laatste fotopagina ziet u nog een tiental foto’s die zijn gemaakt in de week van 19 januari. Die foto’s zijn gemaakt vlakbij het Bels Lijntje op Boschoven. Archeoloog Bart Van der Veken was aangenaam verrast dat dit alles op de valreep nog is gevonden.
Het bestuur van onze Heemkundekring wil zijn waardering uitspreken aan het adres van alle medewerkers van ADCArcheoProjecten voor de bijzonder fijne wijze waarop zij leden van onze werkgroep archeologie hebben geïnformeerd. Onze werkgroepleden hebben altijd het gevoel gehad welkom te zijn geweest bij de opgravingen.
Een bijzonder woord van dank is op zijn plaats aan het adres van ons werkgroeplid Jos Verheijen die al die weken lang prachtige foto’s maakte voor onze website.
Een close-up opname van de bewuste middenstaander. Ook in de Middeleeuwen deed men aan recycling! Het is goed te zien dat de middenstaander er zijwaarts is uitgetrokken. De zwarte grond is later, na het verwijderen van de middenstaander, in het paalgat gevallen/gestopt.
Archeologe Els Coppens is bezig met het maken van een tekening van een doorsnede van een spoor
Hier zijn duidelijk een paar middenstaanders van een Middeleeuws huis te zien
Bovenaanzicht van een middenstaander
Bart in een van de mooiste werkputten van de opgraving tot nu toe. We zien een gedeelte van een Middeleeuws woonerf
Een groot uitgevallen middenstaander
Bart opnieuw in een van de mooiste werkputten van de opgraving tot nu toe. We zien een gedeelte van een Middeleeuws woonerf
Tekeningen waarop de vorderingen worden aangetekend hangen aan de muur van de keet
Het is tijd voor een boterham voor alle mensen die aan het werk zijn
Archeoloog Bart V.d. Veken verricht niet alleen veldwerk
Op de pagina’s hierna ziet u nog een groot aantal foto’s die in de eerste weken van het onderzoek zijn gemaakt
De structuurlijnen van een spoor uit de IJzertijd zijn door deze wijze van afgraven beter te bekijken
Vermoedelijk is hier sprake van een paalspoor
Ook hier is duidelijk een spoor te zien, mooi toch!
Ook hier ziet u vermoedelijk de contouren van een paalspoor uit de Ijzertijd
Eerst wordt een kuil (kijkgat) gemaakt om de grondlagen te kunnen bepalen
Dit is waarschijnlijk een spoor van een sloot uit jongere tijden
Bij elk aangetroffen spoor ligt een nummer wat later op tekening wordt gezet en waarvan een foto wordt gemaakt
Hier ziet u een grijze vlek wat kan duiden op een laag as als gevolg van verbranding
Na aanleg van de werkput worden vlakfoto’s gemaakt. Dit doen archeologen elke vijf meter. Hier ziet u zo’n voorbeeld
Hiet ziet u een gedeelte van het traject. De dikke zwarte lijn izijn de proefsleuven (werkputten)
Een scherf uit de Ijzertijd 800 voor Chr. Hij is gevonden onder de deklaag. Worden er veel zulke sporen aangetroffen, dan kan dat betekenen dat er woonverblijven hebben gestaan
Maandag 25 november, ook onder slechte weersomstandigheden wordt er gewerkt
Ons lid van de werkgroep Jef van Gool ‘op inspectie’
Kraanmachinist Jan die de afgraving doet
Klik hieronder op ‘volgende’ voor meer foto’s
In België geldt een andere opgravingstrategie. Daar wordt gewerkt met twee gleuven van drie meter
Een overzicht van het kaartje waarop alles wordt aangetekend
Lichtgroen bordje duidt op België, Oranje duidt op vondst in Nederland
Ine is bezig met het maken van vlakfoto’s
De archeologen volop in actie
Een kaartje met een Belgisch teken zodat elke vondst gekoppeld kan worden aan België of Nederland
Onze werkgroepleden Jef van Gool en Jes Seegers met elkaar in gesprek
Archeoloog Bart V.d. Veken legt de laatste hand aan de sporen
Volgens archeoloog Bart is dit een spoor uit de Ijzertijd, misschien uit de Bronstijd. Wellicht heeft hier een oventje gestaan of heeft er een verbranding plaatsgevonden (haardje)
De grens tussen België (links) en Nederland (rechts) wordt aangegeven met twee sjablonen
Dit is een boerderijtje uit de IJzertijd met bijgebouwen zoals die bijna zeker hier gestaan hebben
Bouwtekening van een boerderij uit de IJzertijd. De afmetingen waren ongeveer 12m lang, 6m breed en 6m hoog.
Een bijzonder mooi paalspoor uit de IJzertijd, diep en groot
Klik hieronder op ‘volgende’ voor meer foto’s gemaakt in de week van 8 december
Dit zijn sporen uit de late Middeleeuwen
Een tweede kraan is aan het werk, op de achtergrond de kapel
Een meetinstrument (Robotic Total Station) waar alles mee wordt opgemeten
Zal de klokkentoren mogen blijven staan? Zoals het er nu bijstaat, vormt hij een obstakel voor de aanleg van de aansluitingsweg naar de rotonde
Sporen vlakbij de klokkentoren die nog onderzocht moeten worden
Volgens de archeoloog is de grote cirkel vermoedelijk een oude put geweest, die is dichtgegooid. De sporen er om heen zijn mooie paalkuilen van een Middeleeuws huis
Ook leden van onze werkgroep archeologie zijn bezig met akkerprospectie aan de Fransebaan
Ingrid en Robert bekijken een vondst
Als er iets gevonden wordt, wordt bij de vindplaats een geel plaatje geplaatst.
Toon Jongenelis had voor een heerlijk kopje koffie met chocolade gezorgd. Op de foto Robert de archeoloog, Annet, Ingrid, Ad en Toon
Werkgroepleden met archeoloog Robert volop in actie. Er is door de werkgroep weer heel wat bijgeleerd
Sporen uit de middeleeuwen 450-1500 n. Chr. gevonden aan de zijkant van de kapel. Vermoedelijk delen van een woonverblijf
Duidelijke sporen van een gracht, aangetroffen op de akker van Wil Jacobs
Midden in de foto is een lichtbruine zandlaag te zien. Dat was de laag waarop men in de middeleeuwen leefde. Prachtig beeld.
Dit is een meetinstrument met sensoren om munitie uit de Tweede Wereldoorlog op te sporen
Vonsten in het traject. Rood zijn de vondsten uit België, zwart de vondsten op Nederlands grondgebied
Hier stond in de Middeleeuwen een grote waterput
Op deze locatie werden de mooiste sporen gevonden. Hier heeft duidelijk te zien een boerderijtje gestaan met greppels er rond
Hier zie je een stukje gracht, afrastering en paalsporen van een Middeleeuws huis
Dit zijn sporen van paaltjes die men gebruikte voor de omheining van het vee
Rechts boven is duidelijk een hoek te zien van een woonverblijf. Vooraan in beeld al weer een grote middenstaander van een huis
Sporen van een stuk van een woonverblijf. Zie de kromming in het spoor
Weer al een grote waterput aangetroffen!
Ons werkgroeplid Jef van Gool in gesprek met een van de archeologen
Klik hieronder op ‘volgende’ voor meer foto’s gemaakt in de week van 15 december
Dit is een deurbeslag. Is niet zo oud, tussen de 16e en 19e eeuw
Het kruikje is niet heel oud, waarschijnlijk uit de moderne tijd. Wel mooi
Twee prachtige paalsporen uit de Middeleeuwen op de Reth
Hier is duidelijk een verlaging van het landschap te zien. Het grondwater borrelt omhoog
Hier graaft de archeoloog een paalspoor uit om een betere indruk te krijgen
Soms moet de archeoloog ook eens rustig nadenken
Dit zijn sporen van een loopgraaf uit de tweede wereldoorlog. Je kunt duidelijk aan de sporen zien dat ze zigzag door de bodem lopen
Hier wordt het begin gemaakt, links van de kapel, naast de Visweg
Hier is Jessica aan de Visweg de grond aan het schaven om de sporen duidelijk te maken
Klik hieronder op ‘volgende’ voor meer foto’s gemaakt in de week van 22 december
Deze foto is gemaakt op Boschoven. Te zien zijn een gracht een wat paalsporen
Dit spoor kan duiden op een vennetje wat er vroeger geweest kan zijn
Onze werkgroepleden Gerry Moors en Jef van Gool luisteren aandachtig naar de uitleg van de archeologe
Het is de archeologen nog niet duidelijk waar dit een spoor van is. Misschien is het verstoord of wellicht is het een put geweest
Zo’n grijze kleur hebben we hier nog niet zo vaak gezien. Het is nog niet duidelijk wat het precies is
Het lijkt op een paalspoor. Je kunt duidelijk de grijze lijn zien lopen
Deze sleuf is net uitgegraven. De archeoloog is bezig om de laag te schaven, wat altijd moet gebeuren
Klik hieronder op ‘volgende’ voor meer foto’s gemaakt in de week van 19 januari 2009
De St. Salvatorkapel in alle stilte in de sneeuw. Wachten op wat er komen gaat?
Hiet ziet u het achterstuk van een granaat uit de Tweede Wereldoorlog. Als je goed kijkt zie je de vleugels
De granaat werd zo gevonden
De vondst van drie afslagen, twee schrapers, een dissel en wat andere vuursteen. Alles uit de nieuwe steentijd 5300 tot 2000 voor Chr.
Een close-up van de dissel (stenen beitel)
Hier wijst de archeoloog de veenlaag aan
Hier zie je duidelijk dat er een ven of nat veengebiedje is geweest
Hier kun je nog eens duidelijk de verschillende lagen zien. Helemaal anders als op hooggelegen akkers
Sporen van een sloot en enkele paalsporen. Zeker niet oud
De veensporen zijn duidelijk te zien. Die laag is schubvormig