Aon de praot mee…. Anneke Gulickx
‘Een diep gelovige bezige bij’
Dré Moors
Baarle-Hertog, 14 januari 2001
Wie is Anneke
Eigenlijk hoeft Anneke Gulickx-Koks niet geïntroduceerd te worden.
Iedereen in Baol kent haar wel. In veel verenigingen actief, een trouw kerkbezoekster en al heel veel paar schoenen versleten met haar dagelijkse wandelingen.
Anneke werd geboren op 4 april 1912 in de Molenstraat in Baarle-Hertog en heeft de Belgische nationaliteit. Over één maand wordt Anneke dus 89 jaar! Ze groeide op in een gezin met 12 kinderen. Twee kinderen overleden op jonge leeftijd. Van de 12 kinderen zijn er nu nog slechts 2 in leven: Tante Jeanne leeft als kloosterzuster in Herentals en Anneke zelf die op een van de mooiste plekjes van Baol woont: recht tegenover de prachtige Remigiuskerk, met een zeer fraai uitzicht op de Singel.
Anneke is 35 jaren gehuwd geweest met bakker Frans Gulickx. Frans overleed helaas op 22 november 1973.
Ze schonk het leven aan 8 kinderen. Eén dochter overleed toen ze nog maar 9 maanden oud was. Haar 7 kinderen (6 jongens en 1 meisje), hebben zelf inmiddels 16 kinderen. En de rijkdom van het leven wordt compleet bij de melding dat er inmiddels 9 achterkleinkinderen zijn. En de 10e is op komst, meldt ze met de nodige trots.
Non worden: niets voor mij!!
Een van haar broers was priester en twee van haar zussen waren kloosterzuster.
“Heb jij ooit kloosterzuster willen worden?”, vraag ik haar.
“Ikke nie!! As er gin nonnenvlees aon zit, komt ut er ok nie aon!! Ik waar in dieën tijd intern bij de nonnen van O.L.V. van Waver. Ik waar blij toen onze Pa men wir mee naor huis naam. Mijn twee Baolse vriendinnen van toen hebben ze in Waver om kunnen praoten. Mar men nie!!”, aldus Anneke.
Haar prille jeugd
“Onze pa waar streng mar rechtvaardig. As ie in goeien doen waar, dan gaaf ie alles weg. Ons moeder waar zachter.
Ik ben in Bels Baol naor de meskesschool gegaon. Ik had vruger schoon haor. Toen de zuster zag det ik in een spiegeltje keek en mun haor goed dee, draaide die non het spiegeltje om. En det ging zo tot drie keer toe.
Oh ja, witte wat ik op school heb geleerd? Rikken! Da deeën wij altijd onder de speultijd. As ut schoon weer was, dan zaten wij buiten op de banken te rikken.
Na de lagere school ben ik ongeveer één jaor intern gewist in Herentals om de Franse taal te leren. Daarna ben ik nog 4 maonden op school gegaon in Waver.
Anneke aan de arbeid
“Onze pa had een bouwbedrijf. Al heel gauw mos ik veur hum de boeken bijhouden. Mar oh wee as onze pa iets nie kon vinden. Dan zocht ik net zo lang in de boeken tot det ik ut gevonden hai. A mai, dan waar ik opgelucht”. En Anneke vervolgt:
“Ik heb ok nog 3 weken op de Hollandse Pastorie gewerkt. Mar wet men vooral bij bleft is dun tijd det ik bij Trees Martens aon dun Alphenseweg heb gediend.
Ik bleef daor dag en nacht. Tussen de middag mocht ik heel even naor huis. Ik kreeg van Trees al op mun duvel as ik één minuut te laot terug kwaam. Ik was daor un soort gezelschapsdame. En vuile ouwe koffie des ze dur han!! Elke keer bewaorde Trees dun overschot van de koffie in un kan vur de volgende keer. Mar as Trees nie keek gooide ik rap dieën overschot weg en zette dan gauw nieuwe koffie. De koffiekan mee verse koffie zette ik in kouw waoter, want de kan mocht nie werm aonvuule!”
En de herinneringen komen nu in rap tempo boven:
“Op unne zekere dag zaat ik mee Trees aon tafel te eten. De vleespan mee unne doek er over stond op taofel. Plotseling zaag ik dieën doek bewegen…… Dun doek wordt opgetild en daor komt toch een levende muis uit de pan gekropen!! Ik gilde al wet ik kon. En Trees zee: doet toch nie zo flauw!
Alles bij mekaor ben ik bij Trees één jaor gewiest. Ik verdiende er F 15,00 per week. Mar ik had wel kost en inwoning. En wet veur kost. Bah, levende muizen!”
Lourdes
Onze Lieve Vrouw neemt, tot op de dag van vandaag, een zeer belangrijke plaats in, in het leven van Anneke.
Toen ze 18 jaar oud werd mocht ze voor het eerst met haar vader mee naar Lourdes. Voor het eerst in haar leven sliep ze in een hotel.
“Normaal gesproken stonden alle door het hotelpersoneel gepoetste schoenen op de gang. Onze pa kos mar nie slaopen, want hij zaag men schoenen nie op de gang staon. Hij docht det ik op stap waar. Mar as ie op mun kaomer was gekomen, dan had ie gezien det ik gewoon te bed laag!!”
Het Zuid-Franse bedevaartoord heeft een enorme indruk op haar gemaakt. Met name de grot, de zieken en de sacramentsprocessie. In totaal is ze acht keer in Lourdes geweest.
Anneke wordt verliefd op haar Frans
“Frans is menne enige vrijer gewiest. As ie dun bakkerstoer dee, had ie snoepkes bij. Op straot maokten we een praotje. Al gauw mocht ie binnen komen. Onder het kaarten schupten wij elkaar stiekum onder tafel tegen elkaors benen. Aan het eind van de avond mocht ik efkes mee naor buiten. Mar as ons moeder ut raomke van de wc open dee, dan wiesen wij hoe laot ut was!
Toen ik 27 jaor waar ben ik getrouwd. We zen toen in Turnhout gaan wonen. Frans is daor un bakkerij begonnen. En witte, dun pastoor daor wou mee Kerstmies persé vers brood. Dus onze Frans kos op dun irste Kerstdag brood bakken!”
Oorlogstijd
De oorlogstijd is ook voor Anneke niet gemakkelijk geweest. Met heel het buurtschap in Turnhout , vlak bij de zogenaamde Zeshoek, heeft men twee nachten in het kerkportaal geslapen. Zo bang waren ze voor de bombardementen.
“Onze pa (Frans) is op een gegeven moment met een stel buurjongens op de fiets helemaol naor Zuid-Frankrijk gevlucht. Ze zijn uiteindelijk terechtgekomen in Lourdes. As ze nie gevlucht waren, dan waren ze tewerkgesteld in Duitsland. Alles bij mekaor is Frans un half jaor weg gebleven. Ik waar in verwachting, mar dè wies ie nie. Toen onze Frans wir thuis kwaam, viel ik van blijdschap in zwijm”, aldus Anneke.
Bakkerszaak en lunchroom
Na de oorlog zijn Anneke en Frans een bakkerszaak begonnen aan de Molenstraat. Naar eigen zeggen hadden ze er een goede kostwinning. Ongeveer in 1960 zijn ze ook begonnen met een goed lopende lunchroom, later voortgezet als cafetaria.
Anneke zorgde achterin voor de koffie en het gebak. En de friet laoter die gebakken werd door Frans, smaakte uitstekend! (De schrijver van dit artikel spreekt uit eigen ervaring). De ronde van Frankrijk en de voetbalsport waren onderwerpen waarover Frans nooit uitgepraat raakte, weet ik me ook nog heel goed te herinneren.
Ongeveer een half jaar nadat Frans met de zaak was gestopt, overleed hij plotseling.
“Onze pa voelde zich dieën dag niet goed. Hij was moe van het jachtdrijven op de Reth. Het was een grote schok voor de kinderen en mij”, aldus Anneke.
Reislustig
Ondanks het verlies van haar man is Anneke niet bij de pakken gaan neerzitten. Integendeel. Ze pakte vele hobby’s op. Eén daarvan is reizen.
“Waar ben je dan geweest, in Luxemburg, Frankrijk en Duitsland misschien? “ vraag ik haar.
En nu val ik bijna van mijn stoel. Aan de hand van fotoboeken, reisverslagen en met hulp van haar zoon Achille die bij ons gesprek aanwezig is, volgt een voor mij zeer verrassende opsomming:
“Twee keer naar Amerika, namelijk naar de Oost- en Westkust, Mexico, Guatemala, Costa Rica, Japan, Indonesië, Israël, Jordanië, Egypte en naar bijna alle landen van Europa……..
Twee reizen heb ik gemaokt vóór dat onze Frans overleed. Hij gaf niks om reizen. Ga maar, as ik mar nie mee hoef, zeet ie dan.
De meeste grote reizen daarna heb ik gemaokt mee un vriendin uit Hank. Toen ik veur de eerste keer van mijn leven met een vliegtuig mee ging, heb ik un heel filmrolleke volgeschoten met opnamen van boven de wolken. Wel un half uur lang. Det moeten de kinderen thuis zien, docht ik toen!
Op alle reizen heb ik heel veul gefilmd. Heel veul rollen vol heb ik hier liggen. En van iedere reis maakte ik un reisverslag. De leste reis heb ik acht jaar geleden gemaakt”, aldus Anneke.
Haar hobby’s
In de loop van de jaren heeft Anneke vele hobby’s beoefend. Uniek is dat ze elke dag, ook vandaag de dag, ondanks haar hoge leeftijd, nog een uurtje door Baarle wandelt. Tegenwoordig -na haar laatste ziekenhuisopname- met een rollator. Iedereen in Baarle zal haar wel eens hebben zien wandelen. Vóór haar ziekenhuisopname in een héél hoog tempo.
“Ik wil graag blijven wandelen. Weer of geen weer. Daar blef de fit mee. Ik buurt dan weinig, want ik mot flink deur stappen.
Zingen doe ik ok heel gère. Ik ben al tientallen jaoren bij het Belze kerkkoor. Alle repetities maok ik mee.
Zo’n 20 jaor ben ik informatrice gewiest bij het V.V.V. Rondleidingen verzorgen mee de bus, dè dee ik gère. En ik zee dan altij tegen de meensen: In Brussel en Brugge is zat te zien. Dè hebben wij nie in Baol. Mar zij hebben iets nie, wè wij wel hebben. De meensen vonden ut altij héél interessant. Mar ik dikte nie aon. As ik iets nie wies, dan zee ik, sorry meensen, dè weet ik nie. As ze tevreden de bus uitstapten zeeën ze vaak: enig mevrouw, wat we hier gezien hebben. Hartelijk bedankt”.
Elk jaar opnieuw is Anneke paraat om loten voor de Zonnebloem te verkopen. Keer op keer behoorde zij bij de top drie als het ging om de meest verkochte loten. Vanwege haar gezondheidsproblemen is ze daar vorig jaar mee gestopt.
“Mar bij ene klant blijf ik komen. Det is den Belze pastoor. Die koopt un héél boekske van tien loten”, aldus een glunderende Anneke.
Tegenwoordig laat het geheugen haar wel eens in de steek. Geen nood. Al vele jaren houdt ze elke dag in agenda’s bij wat er zoal aan bijzonders is gebeurd, wat voor weer het was, etc. En tijdens ons gesprek komen de nodige agenda’s op tafel.
Anneke was ook een van de initiatiefnemers in Baarle bij de oprichting van Heemkundekring Amalia van Solms. Precies dit jaar is dat 25 jaar geleden.
“Ik ben ook verschillende jaoren bestuurslid gewiest. De Heemkundekring is un schoon ding. Dingen van vruger en zo”.
Zoals daar straks al vermeld, Anneke heeft al heel lang geleden -op de lagere school- rikken geleerd. Dat vindt ze nog steeds geweldig fijn. In Baarle, Alphen en Ulicoten gaat ze elk jaar opnieuw naar de rikconcoursen.
“Zo’n concours duurt 7 weken. Ge het ginne vaste maat. Iedere keer zitte mee andere meensen aon tafel. Bij unne rondpas wordt er opnieuw gegeven. Lest ben ik un paor keer gaon rikken mee Jos Brosens uit de Burgemister de Grauwstraot. Un paor keer achter elkaor begos Jos mee unne misère. En ik zee tegen hum: het is hier un rikconcours Jos!”.
Kantklossen is ook nog een grote hobby van Anneke.
“Ik heb dè op school in Ravels mee vier meskes van de zuster geleerd. Er wier dan springtouw mee klossen aon de muur vastgemaokt. Zo hebben we de slagen geleerd. Ik heb ut altij heel gère gedaon”.
En Anneke loopt naar de kast, snuffelt er wat en toont mij enkele van haar meesterwerken.
Haar visie op Baol
In haar beleving moeten veel winkeliers te veel hun brood verdienen op zondag. En dat kan volgens haar niet.
“De zondagen zijn de leste tijd rustiger geworden. De tijd det de bomen tot in dun hemel groeiden, is veurbij. De hoge huren zijn veur veel winkeliers nie op te brengen. Die verkijken zich op Baol. Een week hee namelijk zéven dagen!
Het Kaarsenmuseum is un aonwinst vur Baol. Mar daor hoort wel goeie uitleg bij.
Wat ik heel erg vind is det ut H. Hartbeeld det vruger tegenover dun ingang van de Belze Kerk stond, gin plaots mir hee gekregen in Baol. Ik heb er brieven over geschreven naor de Belze geminte. Mar die reageren nog un eens nie. Trouwens, ze reageren ook nie op men brieven vur un goeie bewegwijzering in de Meulenstraot. En dan zeggen ze det Baol un toeristische geminte is”, aldus een wat boze Anneke.
Ons Lieve Vrouwke
Al de hele avond word ik gefascineerd door een nis in de huiskamer van Anneke met een groot Mariabeeld en andere heiligenbeelden en afbeeldingen. Het zijn volgens haar veelal Mariabeelden etc. uit bedevaartplaatsen waar ze zelf is geweest. Bijvoorbeeld uit Lourdes, Fatima, Kevelaer en Medjugorje (voormalig Joegoslavië). Elke dag bidt ze voor elk beeld of afbeelding.
“Ik bid veul, ik kan er niks aon doen. Daarom heb ik gin tijd om boeken te lezen.”
Tijdens ons gesprek pakt ze een tekst met als titel: de Zeven Onze Vaders. En met heel veel devotie leest ze een Onze Vader aan mij voor.
“Ik doe det elke dag. Het is un heel speciaal gebed. Witte det ik trouwens ook elf keer op bedevaart ben gewiest in Medjugorje. Daar is Moeder Maria voor de eerste keer verschenen op de berg Crnica in 1981 aan drie jonge kinderen. Ons Lieve Vrouwke verschijnt er nog steeds dagelijks.”
Aan het einde van ons gesprek geeft Anneke mij een boek mee met een complete verzameling van meer dan 900 boodschappen, die Moeder Maria in Medjugorje gaf gedurende bijna 10 jaren.
Bezigheidstherapie in de Hemel
Anneke voelt zich nog steeds prima. Om een uur of 12 gaat ze naar bed. Slaapt onafgebroken tot 8 uur in de morgen. Ze doktert niet veel. Ze slikt elke dag 7 pillen die haar zoon Achille voor haar klaar legt.
Al haar kinderen hebben trouwens erg veel met haar op en zorgen goed voor haar. Al 27 jaar woont Anneke boven de zaak van haar zoon Rob en schoondochter Annie. Die hebben haar al die jaren bij hun gezin betrokken en zorgen voor haar natje en droogje. Op die manier hebben zij er toe bijgedragen dat Anneke een fijne oude dag beleeft.
“Mar eens komt de tijd dat ik er nie mir zal zijn. Ik heb ginne schrik van dood te gaon. Ik hoop in den Hemel te komen. Den Hemel is daor boven, achter de blauwe lucht. Het ies er héél schoon. Onze Frans en mijn dochter Mirjam zitten er goed. Wet zal ik blij zijn as ik ze daor wir zie. Ik denk nie det we ons daor hoeven te vervelen. Misschien kunde dur ok wel rikken!!”
Slot
Het is een erg fijn en lang gesprek geworden. Ik vond het een genot om met haar gebuurt te hebben.
Anneke, namens alle leden en het bestuur van onze Heemkundekring wens ik jou nog fijne jaren toe in een goede gezondheid.
Anneke overleed op 17 augustus 2003